Orta Doğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) Başkanı Ahmet Uysal, ABD-İran arasındaki krize ilişkin, "Savaş lobisi Trump'ı savaş çıkması yönünde kışkırttı. Trump onlara yaklaşır gibi oldu vazgeçti. Ama bir olay daha olursa Amerika, 'kendimizi koruyoruz' diyerek saldırgan gözükmeden saldırabilir. Trump rejimi değiştirmek için fiilen bir savaş istemiyor. İran, diplomasi ile çözülmesi için zorluyor ama zaman geçmesi de İran'ın aleyhine" dedi.
ORSAM Başkanı Ahmet Uysal, Amerika ve İran arasında tırmanan gerilimin nedenlerini ve bölgede yaşanan son gelişmeleri Demirören Haber Ajansı'na () anlattı.
'AMERİKA, İRAN İLE YENİ BİR ANLAŞMA MASASINA OTURMAK İSTİYOR'
Uysal, İran'ın 'hava sahamıza girildi' bahanesiyle ABD'ye ait askeri insansız hava aracını vurarak, bu konuda Amerika'ya bir mesaj vermek istediğini ifade etti. İran'ın bu tutumunu daha önce de sergilediğini vurgulayan Uysal, "Füceyra'da tankerlere, boru hattına saldırı oldu. İran çok fazla köşeye sıkıştı. Ambargolar dolayısı ile canı çok yanıyor, nefes alamıyor. Ekonomik olarak ciddi bir sıkıştırma var. Anlaşmayı iptal ederken Trump, İran'ı yeni bir anlaşmaya yani Amerika'nın dediklerini yapacak yeni bir anlaşma masasına oturtmak istiyor" dedi. Uysal, Eski ABD Başkanı Barack Obama'nın İran'a verdiği tavizlerinden rahatsız olan Trump'ın, İran ile 2015’te imzalanan Nükleer anlaşmada istediklerinin tam olarak gerçekleşmediğini belirterek, "Amerika'nın dedikleri tam olmadı, şimdi daha fazla bastırmak istiyor. Genel çerçevede bölgede güçlü bir devlet istenmiyor. Ne İran ne de Mısır ki, Mısır şuan çok güç durumda. Bugün İran çok zor bir durumda ve bu baskıyı kırması için kendisinin bir şeyler yapması gerekiyor o yüzden bu saldırgan hamleleri yapıyor" dedi.
'İRAN, PETROL FİYATLARI ÜZERİNDEN AMERİKA'YA BASKI YAPMAYA ÇALIŞTI'
İran'ın ekonomisinin petrole dayandığını belirten Uysal, İran'ın ambargolar sebebi ile elindeki petrolü satamadığını ifade etti. Uysal, şu şekilde konuştu:
"İran'ın ekonomisi çok çeşitli değil. İhracat yapamıyor, dolar üzerinden bir şey satıp, alamıyor. Bunu kırması için de Amerika'yı ikna etmesi lazım. Bunu da 'ben küresel enerji akışına darbe vururum, tankerlere saldırım, buradan hiç bir şey geçiremezsiniz' diyerek yapmaya çalışıyor. Biliyorsunuz dünya enerjisinin yüzde 25-30’u Hürmüz Boğazı’ndan geçiyor. İlk denemelerden sonra bu pek bir etki yaratmadı. Amerika zaten kendi petrolünü üretiyor ve dünyaya ihtiyacı yok. İran istiyordu ki petrol fiyatları 40-50 dolar birden yükselsin, dünya 'aman ne yapıyorsunuz' diye Amerika'ya yüklensin ama bu olmadı. Nükleer anlaşma konusunda Avrupa'dan destek istedi, bu da olmadı."
'TRUMP ‘TESLİM OL’ DİYOR, İRAN KABUL ETMİYOR'
Donald Trump'ın İran'a müzakere için süre vermesi, ancak müzakereye Hamaney'in sıcak bakmamasının normal olduğunu belirten Uysal, şunları söyledi: "Trump bu zamana kadar 'antiamerikancı', 'sömürgeci' ve 'antiİsrail' söylemlerini bırak diyor. Bunları bırakırsa rejimin artık işi biter ve yeni bir döneme girilmesi gerek. Kısacası Trump 'teslim ol' diyor ama İran kabul etmiyor. Trump rejimi değiştirmek için fiilen bir savaş istemiyor. Irak’ta yaptığı gibi. İsteyen var mı, var. İsrail, Suudi Arabistan, Amerikan yönetiminde Pompeo, Bolton gibi isimler istiyor. Hem Hamaney hem de Trump savaş istemediği için büyük çerçevede, o zaman içeride farklı durumlar ortaya çıkıyor. İran diplomasi ile çözülmesi için zorluyor ama zaman geçmesi de İran’ın aleyhine. Boğuluyor çünkü. Amerika'ya saldıramadığı için de Arabistan'a saldırıyor. Füceyra'ya saldırısı da Birleşik Arap Emirlikleri'ne bir mesajdı. Amerika'nın müttefiklerine saldırıyor. Bir taraftan da Amerika'nın 'biz Amerika’nın çıkarlarını koruyacağız' söyleminden müttefiklerini korumayacağını da çıkarabiliriz. Bu bir tuzak da olabilir. İran’ın açığını bulduğunda saldırmak için bir bahane de olabilir."
'KÖŞEYE SIKIŞMIŞ BİR İRAN AMERİKA’NIN DA CANINI ÇOK YAKABİLİR'
ABD'nin İran'a saldırması iddialarını pek mümkün olmadığını ifade eden Uysal, büyük bir savaş olasılığında Amerika'nın büyük bir avantajının olduğunu belirterek, "İran'ın elinde çok koz var. Köşeye sıkışmış bir İran Amerika'nın da canını çok yakabilir. Savaş lobisi Trump'ı savaş çıkması yönünde kışkırttı. Trump onlara yaklaşır gibi oldu vazgeçti. Ama bir olay daha olursa Amerika, 'kendimizi koruyoruz' diyerek saldırgan gözükmeden saldırabilir" diye konuştu.
Uysal, Türkiye'nin bu konuda bir arabuluculuk üstlenebileceğini ifade ederek, böyle bir durumda iki tarafında bunu istemesinin önemli olduğunu vurguladı. Türkiye'nin arabuluculuk yapmasının iyi olabileceğini belirten Uysal, "Arabuluculuğu aşan bir gündem var. Umman bu konuda oldukça aktif. Bir yandan bu ülkeler görüşüyorlar, ABD ve İran’ı tamamen birbirine düşman diye düşünmemek lazım" dedi.
'İRAN BÜYÜK PASTAYI YİYEBİLECEĞİNİ DÜŞÜNDÜ, FATURAYI AĞIR ÖDÜYOR'
Uysal, Obama döneminde İran'ın önünün açıldığını ancak İran’ın bölge politikaları ile Orta Doğu'yu özellikle Suriye ve Yemen'i mahvettiğini belirterek, "İran büyük pastayı yiyebileceğini düşündü ama faturayı şimdi ağır ödüyor" şeklinde konuştu.
Türkiye'nin bu durumdan olumsuz etkilendiğini belirten Uysal, "Türkiye petrol ülkesi değil, dış yardım da almıyor. Dolayısı ile kendi yağında kavrulmaya çalışıyor. Ticarete ve sanayiye yönelmeye çalışıyor büyük ölçüde. Komşumuza yapılan ambargolar dolayısı ile bizi olumsuz etkiliyor" diye konuştu.
Yaşanan son gelişmeleri bölgenin kontrol altında tutulmaya çalışması olarak yorumlayan Uysal, "Irak, İran kaç yıldır savaştırılıyor. Keza Arabistan hiç alakası olmayan savaşların faturasını ödüyor. Böyle bir ortamda fatura başkası tarafından ödenince Amerika’nın savaş yapması çok daha kolay oluyor ve bölgede petrol, gaz gibi imkânların çok olması da dış müdahaleyi bitirmiyor" dedi.