JLL Türkiye, Türkiye ticari gayrimenkul pazarı verilerini açıkladı. Raporda gayrimenkul yatırım pazarının yanı sıra perakende, ofis, lojistik ve otel pazarlarına ilişkin değerlendirmeler ve 2023 yılı beklentilerine dair bilgiler yer aldı. Ticari gayrimenkul alanında profesyonel hizmetler veren ve yatırım yönetimi danışmanlığı sunan JLL Türkiye’nin raporuna göre talepleri yükselen perakende pazarı büyümeye devam ediyor. Alışveriş merkezi ciroları geçen yılın ikinci yarısında reel bazda yüzde 26 arttı. Perakende pazarı ise yüksek enflasyon ve tüketici güvenindeki dalgalanmalara rağmen 2022’de tüketicilerin yoğun talebinden yararlandı. Pazarın, 2021’de pandemi kısıtlamalarının kaldırılmasıyla hızlanan büyümeye ilişkin faaliyetleri, birçok perakendecinin gelir artışı bildirmesiyle hız kazandı. Yurt içi ziyaretçi hareketliliğindeki yükselişin bir yansıması olarak da büyük şehirlerdeki turistlerin çoğalması perakendecilerin bu performansını destekledi. Hem ana caddelerde hem de alışveriş merkezlerindeki doluluk oranları en yüksek seviyelere ulaşırken, pandemi sonrası kira artışları da yaşandı. "OFİS KİRALARI ARTIYOR" JLL Türkiye Eş CEO’su Tarkan Ander, istatistiklerinden hareketle konuya dair şu değerlendirmede bulundu: “Türkiye’de konut sektörü ekonomik zorluklar karşısında dayanıklılığını kanıtlarken, Türk lirasının görece istikrarlı seyri döviz bazında getirileri yükselterek ticari gayrimenkul yatırımlarına olan ilgiyi artırdı. Ofisler için kaliteli mekanlara taleplerin artması, kiraları yukarı taşırken; lojistik depolarında arz ve talep dinamikleri kira gelirleri ve yatırımcı ilgisi açısından sağlam görünümü desteklenmeye devam ediyor. Ticari gayrimenkullerde alıcı ve satıcı arasındaki fiyat farkı birincil varlıklarda işlemleri sınırlandırmasını ise 2022’de de sürdürüyor. Öte yandan alım fırsatı ve katma değer imkanı sunan varlıklarda sermayenin güvenli limanlara yönelmesi, bankalar tarafından satış baskısı altındaki alışveriş ve oteller için önümüzdeki dönemlerde yatırım işlemlerinde hareketlilik beklentisini koruyor.” “KİRALAMA İŞLEMLERİNDE EN BÜYÜK PAYI 3PL ŞİRKETLERİ ALDI” Raporda, şunları kaydedildi: “Türkiye 2022’de sahip olduğu stratejik konumundan dolayı artan reshoring uygulamalarının, yüksek potansiyeliyle öne çıkan ana pazarlardan biri olduğu görülüyor. Pazarda arz-talep dengesizliği devam ederken, yeniden yapılanma faaliyetleri ivme kazanmaya başlıyor. Arz eksikliği nedeniyle karşılanamayan talep, işlemler üzerinde baskı oluşturmaya geçtiğimiz yıl devam ederken, kiralama işlemlerinde en yüksek payı ise yüzde 60’la 3PL şirketlerinin aldığı kaydediliyor. Maliyet bazlı riskler karşısında Avrupa’ya daha yakın tesisler ve tedarikçiler eklenmesiyle hızlanan yeniden yapılanma faaliyetleri açısından Türkiye yüksek potansiyeli ile öne çıkıyor.” “A SINIFI OFİSLER YÜKSELİŞTE” Pandemi döneminde hibrit ve uzaktan çalışma modelinin 2022’de de devam ettiğine değinen Ander, ofis sektörüyle ilgili değerlenmesinde, “2022’nin ikinci yarısında hibrit çalışma modeli doğrultusunda evden çalışmanın ağırlığı azaltılarak ofise dönüşlerin hızlandığını gözlemleniyor. Hazır ofislerin kiralama sözleşmelerinde daha esnek olunarak düşük yatırım maliyetleri gerektirmesi nedeniyle kullanıcılar tarafından yüksek talep görmeye devam ettiği kaydediliyor. Ofislerdeki boşluk oranlarındaki düşüş ise kira artışlarını hızlandırıyor. Bunun yanı sıra kullanıcıların kaliteli ofis alanlarına olan yoğun talebi sürerken, MİA bölgesinden boşluk oranları 2014’ten bu yana en düşük seviye olan yüzde 12,4 oranına kadar gerilediği belirtiliyor. Dolayısıyla şirketler ofis alanlarını genişletmek yerine, kullandıkları alanın özelliklerine yoğunlaşıyor. A sınıfı ofisler, kaliteli ofislere olan yönelim ile artan talebe paralel olarak benzerlerine göre üstün performans gösteriyor” ifadelerine yer verdi. TÜRKİYE, AVRUPA’NIN EN POPÜLER DESTİNASYONLARINDAN BİRİ HALİNE GELİYOR Rapordan hareketle pandemi döneminde otel varlıklarında yapılan iyileştirmelerin yanında operatörlerin genişleme planları ve marka girişlerini duyurmasıyla otel açılışları ivme kazandığı gözleniyor. Bu durum ise İstanbul’un eşsiz tarihi ve kültürel birikiminin yanında Antalya, Bodrum ve Dalaman sahillerinin popülaritesini artırıyor. Performans göstergelerinin pandemi öncesi seviyeleri yakalaması, hatta bazılarının 2019 seviyelerini geçmesiyle turizm pazarında önemli bir toparlanma yaşanıyor. Tatil ve resort bölgelerinin yanı sıra kentsel pazarlarda ziyaretçiler yoğunlaşıyor. Bu kişilerin yüzde 67’si Türkiye’yi seyahat ve eğlence amacıyla tercih ederken, sağlık ve alışveriş amacıyla tercih edenlerin sayısının da 2019’a göre sırasıyla yüzde 80 ve yüzde 39 oranında yükseldiği görülüyor. TÜRKİYE’Yİ 2022’DE TOPLAMDA 51,4 MİLYON TURİST ZİYARET ETTİ Ayrıca rapordan şu bilgilere ulaşıldığı açıklandı: “Türkiye’yi 2022’de toplamda 51,4 milyon turist ziyaret etti. Yabancı ziyaretçilerin oranı yüzde 86,3 olurken, yurt dışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerin oranı ise yüzde 13,7 olarak kaydedildi. Geçen yıla oranla yüzde 75 artış gösteren toplam ziyaretçi sayısı, pandemi öncesi dönemin sadece yüzde 1 altında kalırken, Türkiye’de otel pazarı 2022’de güçlü bir performans sergiledi. Ülke genelinde doluluk oranları yıllık bazda yüzde 28,3 oranında artarak Avrupa ortalaması olan yüzde 64,6 seviyesinin üstüne çıktı. Bu durumda Türkiye’deki turizm pazarı acenteleri, erken rezervasyon seviyelerindeki olumlu durumla yabancı ziyaretçi sayısı ve turizm gelirleri açısından tarihi rekor bir yıla hazırlanıyor.”