Merkez Bankası (TCMB), Haziran ayında gıda yıllık enflasyonunun "yatay" geliştiğine işaret ederek, "temel mal enflasyonunun tüm alt gruplarda yükseldiği"ne dikkat çekti.
TCMB Haziran Ayı Fiyat Gelişmeleri raporunda, tüketici fiyatlarının Haziran ayında yüzde 1.13 arttığı ve yıllık enflasyonun 1.23 puan yükselerek yüzde 12.62'ye yükseldiği belirtilerek, şöyle denildi:
"Enerji fiyatları uluslararası petrol fiyatlarındaki toparlanmaya bağlı olarak artarken gıda yıllık enflasyonu yatay bir seyir izledi. Temel mal enflasyonu tüm alt gruplarda yükselirken, hizmet enflasyonu normalleşme sürecinin etkilediği kalemler öncülüğünde arttı. Bu görünüm altında B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonu ve eğilimi yükseldi."
Haziran ayında B ve C endekslerinin yıllık değişim oranlarının sırasıyla 0.74 ve 1.32 puan artarak yüzde 11.95 ve yüzde 11.64'e yükseldiğine işaret edilen raporda, "Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre temel mal, enerji ve hizmet katkıları sırasıyla 0.58, 0.45 ve 0.23 puan arttı, gıda grubunun katkısında belirgin bir değişim olmadı" denildi:
"Buna göre, mevsimsellikten arındırılmış verilerle üç aylık ortalamalara göre B ve C göstergelerinin eğilimlerinde artış gözlendi. Bu dönemde, hem hizmet hem de temel mal grubunda enflasyon eğilimi yükseldi."
Rapora göre, hizmet fiyatları Haziran ayında yüzde 2.09 arttı, grup yıllık enflasyonu 0.48 puan yükselişle yüzde 11.76 oldu. Yıllık enflasyon kira dışındaki alt gruplarda arttı ve en belirgin yükseliş ulaştırma grubunda kaydedildi.
Rapora göre, ulaştırma hizmetlerinde normalleşme süreci ile birlikte uçak bileti ve şehirlerarası otobüs ücretlerindeki artışlar öne çıktı.
Kapasite sınırlamasına tâbi olan lokanta-otel grubunda, gerek yiyecek ve içecek hizmetlerinde gerekse konaklama hizmetlerinde fiyatlar yükseldi. Diğer hizmetler grubunda ise eğitim ve paket turlar ile berber ve kuaför hizmetleri fiyatlarındaki artışlar dikkat çekti.
Haberleşme hizmetleri fiyatlarındaki artışta posta hizmetleri, telefonla görüşme ve internet ücreti öne çıkarken, kira yıllık enflasyonunda yavaşlama eğilimi bu dönemde de devam etti.
Temel mal grubu yıllık enflasyonu Haziran ayında 2.13 puan artarak yüzde 11.39'a çıktı. Bu dönemde yıllık enflasyon tüm alt gruplarda yükseldi, fiyatlar üzerinde birikimli döviz kuru etkileri ve salgına bağlı birim maliyet artışları ile normalleşme süreciyle birlikte bazı gruplara yönelik güçlenen talep de etkili oldu.
Dayanıklı mal grubu fiyatları, otomobil, beyaz eşya ile diğer elektrikli ve elektriksiz aletlerin öncülüğünde yüzde 2.88 artarken, giyim ve ayakkabı grubu fiyatlarındaki değişim yüzde 1,15 ile tarihsel ortalamanın üzerinde gerçekleşti. Bu dönemde diğer temel mallarda da fiyatlar bir önceki aya göre belirgin bir oranda arttı.
Enerji grubu fiyatları Haziran ayında yüzde 2,62 arttı. Bu dönemde uluslararası petrol fiyatlarındaki toparlanmaya bağlı olarak akaryakıt ve tüpgaz fiyatları sırasıyla yüzde 6.59 ve yüzde 3.58 yükseldi.
Ayrıca bu dönemde şebeke suyu fiyatları yüzde 1.75 artış kaydetti. Bu gelişmeler ile enerji yıllık enflasyonu 3.89 puan yükselerek yüzde 9.12’ye ulaştı
Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Haziran ayında 0.06 puan artarak yüzde 12.93 oldu. İşlenmemiş gıda fiyatlarındaki mevsimsel düşüşün geçen yıla kıyasla daha sınırlı olması sonucunda grup yıllık enflasyonu yüzde 12.29’a yükseldi.
Bu gelişmede, taze meyve yıllık enflasyonundaki azalışa karşın, sebze yıllık enflasyonun yüzde 21.39’a yükselmesi belirleyici oldu.
Diğer işlenmemiş gıda grubunda bakliyat, kuruyemiş ve pirinç fiyatlarındaki yükselişler devam ederken son aylarda belirgin olarak artan kırmızı et fiyatları Haziran ayında geriledi.
İşlenmiş gıda grubunda ise aylık fiyat artışı son döneme kıyasla daha ılımlı gerçekleşirken, baz etkisinin de desteğiyle işlenmiş gıda yıllık enflasyonu yüzde 13.41’e geriledi.
Bu gelişmelerle taze meyve ve sebze dışı gıda grubunda yıllık enflasyon azalışını sürdürdü.
Asgari maktu özel tüketim vergisinin Mayıs ayında yükseltilmesinin bu döneme sarkan etkisiyle tütün ürünleri fiyatları Haziran ayında yüzde 0.92 arttı, bu grupta yıllık enflasyon bir miktar yükseldi.