Merkez Bankası, enerji fiyatlarının "gerileyerek tüketici enflasyonunu olumlu yönde" etkilediğini, bununla birlikte, hizmet grubu ana eğiliminde "canlı turizm talebi kaynaklı bir miktar yükseliş" olduğunu açıkladı.
MB: ENERJİ FİYATLARI TÜKETİCİ ENFLASYON OLUMLU YÖNDE ETKİLEDİ
Merkez Bankası'nın Haziran Aylık Fiyat Gelişmeleri raporunda, Haziran ayında tüketici fiyatlarının yüzde 0.03 arttığı ve yıllık enflasyonun 2.99 puan azalarak yüzde 15.72 olduğu anımsatıldı ve "Tüketici enflasyonundaki yavaşlamanın ana belirleyicisi sebze ürünlerindeki görünüme bağlı olarak düşen işlenmemiş gıda fiyatları oldu. Enerji fiyatları gerileyerek tüketici enflasyonunu olumlu yönde etkiledi. Bir önceki yıldaki yüksek bazın yanı sıra iç talep koşullarındaki zayıf seyir çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık enflasyonundaki yavaşlamayı destekledi. Bununla birlikte, temel mal ana eğilimindeki ılımlı seyre karşın, hizmet grubu ana eğiliminde canlı turizm talebi kaynaklı olarak bir miktar yükseliş izlendi" denildi.
Merkez Bankası'nın - Haziran Ayı Fiyat Gelişmeleri- raporunda şu saptamalara yer verildi:
- Haziran ayında tüketici fiyatları yüzde 0.03 arttı ve yıllık enflasyon 2.99 puan azalarak yüzde 15.72 oldu. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 0.62 ve 1.01 puan düşüşle yüzde 16.28 ve 14.86 oldu.
- Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda, temel mal, enerji ve hizmet gruplarının katkıları sırasıyla 1.99, 0.55, 0.32 ve 0.08 puan azaldı.
- Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları incelendiğinde, enflasyonun ana eğiliminde yükseliş görüldü. Bu gelişmede, büyük ölçüde hizmet fiyatları belirleyici oldu.
- Haziran ayında hizmet fiyatları yüzde 1.65 yükselirken, grup yıllık enflasyonu 0.23 puan düşüşle yüzde 14.92 oldu. Bu dönemde yıllık enflasyon haberleşme ve diğer hizmetler grubunda gerilerken, diğer alt kalemlerde arttı
- Haberleşme hizmetleri yıllık enflasyonunda baz etkisi kaynaklı düşüş gözlenirken, lokanta-otel grubunda turizmdeki canlılığa da bağlı olarak gerek yemek hizmetleri gerekse konaklama hizmetlerinde yüksek fiyat artışları görüldü.
- Ulaştırma grubu enflasyonundaki yükselişte karayolu ile şehirlerarası yolcu taşımacılığı fiyatları (aylık yüzde 15.80) öne çıktı. Geçmiş enflasyona endeksleme davranışına bağlı olarak eğitim hizmetleri enflasyonundaki yukarı yönlü seyir devam etti.
- Haziran ayında temel mal grubu yıllık enflasyonu 1.80 puan düşüşle yüzde 14.79 olmuştur. Bu dönemde yıllık enflasyon tüm alt gruplarda gerilemeye devam etmiştir. Dayanıklı mal grubunda otomobil fiyatlarındaki yüzde 1.04’lük artışa karşın, diğer alt kalemlerin etkisiyle ılımlı bir fiyat artışı gözlendi.
- Giyim grubunda fiyat değişimi dönemsel ortalamaların altında gerçekleşmeye devam etti. Diğer temel mallarda ise bir süredir yavaşlamakta olan aylık fiyat artışlarının bu dönemde yükseldiği görüldü. Yüksek baz etkisinin yanı sıra yakın dönemdeki döviz kuru gelişmeleri ve iktisadi faaliyetteki zayıf seyir, temel mal enflasyonundaki düşüşü destekledi.
- Enerji fiyatları Haziran ayında yüzde 1.04 azaldı. Bu gelişmede şebeke suyu ve akaryakıt fiyatları etkili oldu. Bu dönemde, döviz kuru gelişmeleri ve petrol fiyatlarındaki düşüş ile akaryakıt fiyatları yüzde 2.23 gerilerken, şebeke suyu fiyatlarındaki düşüşte İstanbul ilindeki indirimin etkisi öne çıktı.
- Öte yandan, doğalgaz ve tüpgaz fiyatları sırasıyla yüzde 0.88 ve 0.44 arttı. Bu gelişmelerle, enerji yıllık enflasyonu 2.29 puan düşerek yüzde 10.46 oldu.
- Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Haziran ayında 9.24 puan düşüşle yüzde 19.2 oldu. Bu gelişmede sebze fiyatlarına bağlı olarak yüzde 15.31’e gerileyen işlenmemiş gıda enflasyonu ana belirleyici olurken, işlenmiş gıda grubu yıllık enflasyonu yükselişini sürdürdü. Bu dönemde taze meyve-sebze grubunda yıllık enflasyon baz etkilerinin yanı sıra sebze fiyatlarının mevsimsel ortalamalarının üstünde düşüş göstermesiyle birlikte yüzde 11.48’e geriledi.
- Diğer işlenmemiş gıda grubunda ise patates ve yumurta fiyatlarındaki gerileme devam etmekle birlikte, başta beyaz et (yüzde 4.67) ve süt (yüzde 4.57) olmak üzere diğer kalemlerde fiyat artışları sürdü. İşlenmiş gıda grubunda fiyatlar Mayıs ayının ardından bu ayda da maliyet artışlarının fiyatlara gecikmeli yansımasına bağlı olarak, yüzde 2.44 artmış; grup yıllık enflasyonu 1.42 puan yükselişle yüzde 23.41 oldu. Bu grupta, ekmek ve tahıllar ile süt ürünlerinde daha belirgin olmak üzere alt kalemler geneline yayılan artışlar izlendi.
YURT İÇİ ÜRETİCİ FİYATLARI
"Merkez Bankası'nın raporunda, yurt içi üretici fiyatlarının Haziran ayında yüzde 0.09 yükselmesine karşın, yıllık enflasyonun 3.67 puan düşüşle yüzde 25.04’3 gerilediği anımsatıldı ve " Aylık artışın ılımlı gerçekleşmesinde, döviz kuru ve petrol fiyatlarındaki gelişmeler belirleyici oldu" denildi.
Merkez Bankası'na göre, bu dönemde, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi hafif gerilemeye rağmen yüksek seviyesini korudu:
- Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, fiyatlar ara malı ve sermaye malı gruplarında gerilemiş; dayanıklı ve dayanıksız tüketim malları ve enerji gruplarında ise yükseldi. Ara malı grubu fiyatlarındaki aylık düşüşte ana metaller, temel kimyasal ürünler ve tekstil belirleyici olurken; sermaye mallarındaki düşüşte metal yapı ürünleri ile motorlu kara taşıtlarının parça ve aksesuarları öne çıktı.
- Enerji grubundaki artışı elektrik üretimi ve gaz imalatındaki fiyat artışları sürüklerken, petrol ürünleri düşüş yönlü katkı verdi. Dayanıklı tüketim malları fiyatları mobilya ürünleri, elektronik ürünler ve ev aletleri öncülüğünde arttı. Dayanıksız tüketim mallarında ise işlenmiş gıda ürünleri imalatı fiyatlarındaki artış belirleyici olurken; bu artışın etkisi tüketici fiyatları tarafında da hissedildi. Sonuç olarak, bu dönemde tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı maliyet baskıları bir miktar azaldı.
