Okul öncesi çağı çocuklarının, pandemi sonrası dönüşe başladığı kreşlere yeniden uyum sağlaması ve yeni hijyen şartlarına alışmasıyla ilgili ebeveynlere tavsiyelerde bulunan Çocuk Gelişimi Programı Öğretim Görevlisi Klinik Psikolog Buket Koçyiğit Ocak, “Ebeveynler çocuklarına, virüsü insanları hasta edebilecek küçük bir canlı olarak tanıtabilir ancak gerekli önlemleri aldıklarında kendilerine bulaşmasının çok zor olduğunu da vurgulamalıdır” dedi.
Tüm dünyayı etkisi altına alan COVID-19 salgınıyla beraber milyonlarca insan yeni şartlara adapte olmak durumunda kaldı. Pandemi dönemi sonrası kontrollü normal yaşama geçişin başladığı bu süreçte bireyler yeni şartlara uyum sağlamaya çalışırken, özellikle okul öncesi çağı çocukları olan aileler için bir diğer sorun baş gösterdi. Uzun süre anne babalarıyla kalan anaokulu ve kreş yaş grubu çocukları, anne babalarının mesaiye başlamasıyla yeniden kreşlerine dönüyor. “Çocukların kreşe dönüşünde yeni normal koşullarında neler ön plana çıkıyor, ebeveynler nelere dikkat etmeli? Çocuklar yeni hijyen şartlarına uyum sağlayabilecek mi ve bu ‘yeni hayat’ onlara nasıl benimsetilmeli?” gibi sorulara, Altınbaş Üniversitesi Çocuk Gelişimi Programı Öğretim Görevlisi Klinik Psikolog Buket Koçyiğit Ocak cevap verdi.
“EBEVEYNLER MODEL OLMALI”
Klinik Psikolog Burcu Koçyiğit Ocak, normalleşme sürecinde çocuklarda, yaz tatili sonrasında yaşananlara benzer ayrılık kaygısı, öfke ve ağlama nöbetleri ile uyum problemleri gibi sorunların yaşanabileceğine dikkat çekti. Yaşanan salgın dolayısıyla çocukların, kendilerine ya da ailelerine hastalık bulaşabileceğine, ebeveynlerinden ayrıldıklarında kendileri ya da ebeveynlerinin hastalanabileceği veya ölebileceğine dair endişeler taşıyabileceğini vurgulayan Klinik Psikolog Buket Koçyiğit Ocak, anne babalarla şu tavsiyeleri paylaştı: “Ebeveynler çocuklarına, virüsü insanları hasta edebilecek küçük bir canlı olarak tanıtabilir ancak gerekli önlemleri aldıklarında kendilerine bulaşmasının çok zor olduğunu da vurgulamalıdır. Ayrıca, okulda ve evde uyulması gereken kuralların çocuğa ayrıntıları ile anlatılması gerekir. Benzer şekilde ebeveynler de çocuklar için iyi birer rol model olmalıdır. Evde düzenli takip edilen hijyen davranışlarının olması, duygu ve düşüncelerin paylaşılabileceği uygun ortamlar yaratılması, çocuğun kendini güvende hissetmesini ve bunları okulda da sürdürmesini sağlayacaktır.”
KİŞİSEL EŞYALARIN PAYLAŞIMI
COVID-19 pandemisi öncesinde, çocukların doğru hijyen alışkanlıklarını kazanmasını destekleyici animasyonlar, şarkı ve video kliplerin bulunduğunu, bunların bu dönemde ebeveynler için ekstra faydalı olabileceğini vurgulayan Ocak, şunları söyledi:
“Anne-babalar, küçük yaş grubu çocuklara; el yıkama, diş fırçalama, beden temizliği gibi öz-bakım becerilerini öğretmek için krizi bir fırsata çevirebilir. Doğru hijyen davranışlarının sürdürülmesini sağlamak için, çocuğun sevdiği bir yiyecek ya da etkinlik, ödül olarak kullanılabilir, bu sayede çocuğun bu alışkanlığı okula geri döndüğünde de sürdürme ihtimali artacaktır. Dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta ise okul öncesi çocuklarının yemek ve eşyalarını paylaşma alışkanlıkları. Bu alışkanlıklar, okul öncesi dönemde yoğun olarak ortaya çıkan empati becerisinin bir göstergesi. Ancak Covid-19 tehdidinin gerçekliğinin de bilincinde olmak gerekli. Çocuklara; yiyecek, içecek, kıyafet, battaniye, oyuncak gibi kişisel eşyalarını paylaşmamaları gerektiği, nedenleri ile birlikte açıklanmalı ve bu kuralların okulda da uygulandığından emin olunmalıdır.”
ANNE-BABALARA ÖNERİLER
Okula dönüşlerde çocuklara fayda sağlayabilecek önemli başlıklar olduğunu belirten Buket Koçyiğit Ocak, “Bunlardan ilki; uyku, yemek ve etkinlik düzenine dikkat edilmesi, günün standart bir okul gününe uygun olarak planlanmasıdır. Ebeveynin burada, çocuğu motive edebilecek ödüllere dikkat etmesi gerektiği kadar, çocuğun günlük plana iştirakinde de ısrarcı olması gerekiyor. Aynı saatte uyanmak, besleyici bir kahvaltı etmek, hemen ardından eğitici etkinliklere odaklanmak çocuklar için okul gününe benzer bir düzeni korumaya yardımcı olur” diye konuştu.
Normalleşme sürecinde hijyen kurallarına uyarak, çocukların park, bahçe, oyun grubu gibi yaşıtlarıyla beraber olabileceği ortamların keşfedilmesi ve bunların haftalık rutinlere eklenmesinin de okula uyum sürecini kolaylaştıracağını dikkat çeken Klinik Psikolog Buket Koçyiğit Ocak, “Ebeveynler ve eğitimciler, empati kurmayı, sabırlı olmayı, yapıcı çözümler bulmayı bu dönemde özellikle amaç edinmelidir. Çocuğunuz okula gitmeyi reddettiğinde ya da inat, karşı gelme gibi davranışlar gösterdiğinde önce bunun sebebini araştırın, sonra çocuğa ‘Okuldan döndükten sonra sevdiğin yemeği mi yapmamı istersin yoksa babanla sevdiğin filmi mi izlemek istersin?’ gibi kendi tercihini yapabileceği ancak yine de hedef davranışı gerçekleştirmesinin gerekeceği seçenekler sunun. Baş edemediğiniz ya da erken keşfettiğinizi düşündüğünüz sorunlar konusunda okulunuzun rehberlik birimine danışmayı ya da bir uzmandan yardım almayı deneyebilirsiniz” ifadelerine yer verdi.