Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, gün boyu katıldığı değerlendirme toplantılarının ardından Erzurum Şehir Hastanesi'nde basın toplantısı düzenledi. 8 il için değerlendirme toplantısı yapmak üzere Erzurum'a geldiğini belirten Bakan Koca, şunları söyledi: 'SÖZLERİMİ TEDBİRLERE DE DİKKAT EDEREK DİNLEYİN' "Bildiğiniz gibi son haftalarda salgının seyrine karşı bölgesel müdahalede bulunmak, sorunları yerinde değerlendirmek ek tedbirler almak insanlara uyarılarımızı yerinde yapmak üzere ziyaret ve çalışma toplantıları düzenliyoruz. Bugün Erzurum'un misafiri olarak 8 il için değerlendirme yapmak üzere buradayız. Bu ziyaretlerle çalışma toplantıları yapmanın amacı birden fazladır. İlki salgınla mücadelede problemi yerinde almak, bölgeye özgü ek tedbirleri devreye sokmaktır. İkincisi sağlık hizmetleri kalitesi, hastane ve sağlık çalışanları ihtiyaçları hakkında bilgi sahibi olmak hastalarımızla doğrudan görüşmek, üçüncüsü şehirlerde devam eden sağlık yatırımlarını kontrol etmek yenilerinin yakın olduğunu haber vermektir. Size şehir şehir yaptığımız ziyaretlerin 3 sebebini saydım. Bunlara dördüncüsünü ekleyeyim. Bu ziyaretlerin dördüncü sebebi salgına karşı alınması elzem tedbirleri size hatırlatmak, gidişatı ele alma ihtiyacı duymamızdır. Maske, mesafe ve temizlik kuralının yaygınlaşmasıdır. Lütfen sözlerimi sadece sayılara sadece oranlara dikkat ederek değil, tekrarlanmasında birazdan izah edeceğim şekilde çok büyük faydası olacak tedbirlere dikkat ederek dinleyin." 'SONBAHAR VE KIŞ VİRÜS İÇİN FIRSAT AYLARI' Salgında yaza nispetle oldukça riskli olan sonbahar aylarına girildiğini hatırlatan Bakan Koca, "Zamanımızın büyük bir kısmını kapalı alanlarda geçecek. Kapalı alanlarda virüsün yayılımı genişleyecek, mesafeyi kontrol etmede daha fazla zorluk çekeceğiz. Sonbahar ve kış virüs için fırsat ayları olacak. Mevsimsel gribi buna eklerseniz işin ciddiyeti ortayla çıkar. Grip virüsü koronavirüs gibi solunumla bulaşmaktadır. Koronavirüs bir de griple yayılırsa salgınla baş etmek daha da zorlaşır. Aynı tedbirlerle ikisinden de korunabilirsiniz, tedbirler de salgının ilk günündeki titizliğe dönmenizdir" diye konuştu. 'KAPALI MEKANLARDA TAVİZ VERİYORUZ' Bakan Koca, basın toplantısında maske konusunda şunları söyledi: "Radikal çözüme maalesef zaman var. Bu zaman boyunca virüse geçit vermemeliyiz. Bildiğiniz gibi virüs, kişiden kişiye solunum yoluyla geçmektedir. Bulaşma, solunum yoluyla olduğu için maske vazgeçilmez tedbir, tedbirlerin en önemlisidir. Maskenin koruyucu özelliğinin bazı şartlarla birlikte yüzde 90'lara çıktığı söylenmektedir. Marttan bu yana maske konusunda titizlik gösterdik. Dış ortamlarda taviz vermediğimiz bu tedbirlerde kapalı mekanlarda taviz veriyoruz. Bugünden itibaren tavizler riski artırmaktadır. Eviniz dışındaki kapalı ortamlarda maske takmayı asla ihmal etmeyin, aile ziyaretlerini erteleyin. Girip çıkanı çok olan yerlerde maske takmamak virüsle eve dönmeyi göze almak demektir. Sosyal mesafe virüse karşı ikinci tedbirdir. Kapalı mekanlarda bulunacağımız bu aylarda sosyal mesafenin önemi arttı. Aramızdaki mesafe ne kadar azalırsa virüs solunum yoluyla o kadar bulaşmaktadır. Solunum yoluyla havaya damlacıklar yayılmakta, virüs yakındaki kişiye geçmektedir. Maske takıp mesafe kuralına uyduğunuz da kendinizi güvenceye almış oluyorsunuz. El temizliği üçüncü tedbirimizdir. Salgını kontrol altına almak sağlığımızı korumak bu üç tedbire bağlıdır. Bu üç tedbire uygum filyasyon sayımız, test sayımız, yatak kapasitemizden, solunum cihazı doluluk oranından daha önemlidir. Bunlara ihtiyacımız tedbirlere uyulup uyulmadığına bağlı olarak değişmektedir." 'COVID-19 ÖLÜM NEDENLERİNİN ARASINDA 5'İNCİ SIRADA' Bakan Koca, bilim insanlarının aşı konusunda önemli gelişmeler gösterdiğini belirterek, "Görünen o ki aşı bulunana kadar dünyayı zor günler bekliyor. Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Koordinatörü ciddi önlemler alınmazsa ölüm oranlarının 5 kat artabileceğini söyledi. Avrupa'da 6 milyon vaka sayısı 10 günde 7 milyona ulaştı. Günlük vefat 1000'in üzerinde. COVID-19 ölüm nedenleri arasında 5'inci sırada" dedi. 'HES KITLAMA ÇAY KADAR TABİ OLMALIDIR' Bölgedeki Hayat Eve Sığar (HES) uygulaması kullanımının düşük olduğunu vurgulayan Bakan Koca, "HES uygulamasından mutlaka yararlanın. Doğu'da başta Erzurum olmak üzere HES'e ilgi maalesef düşük. Bu bölgenin Erzurum ve çevresinin insanı için söylüyorum, HES kullanmak sizin için çayı kıtlama içmek kadar tabi olmalıdır. Kolaylığından şüpheniz olmasın. Kalabalık mekanlar dışında iş yerleri dikkat edilmesi gerekir. İş ortamında kimsenin taşıyıcı olmadığına dair garanti yoktur" şeklinde konuştu. '5 İLDEKİ ARTIŞ, TÜM TÜRKİYE İÇİN RİSKTİR' İstanbul, Bursa, Kocaeli, Kahramanmaraş ve Denizli'de yaşanan artışa dikkat çeken Bakan Koca, şunları söyledi: "Sizlerle bazı endişelerimizi paylaşmak istiyorum. 1 milyon 100 bini aşan sağlık çalışanıyla büyük çaba içindeyiz. 1 ay önce tehdit edici bir yayılım vardı. Bölgesel müdahalelerle, İçişleri Bakanlığı'nın denetimleriyle artışı kontrol altına aldık, yayılımın önünü kestik. Bu başarıyı İstanbul, Bursa, Kocaeli, Kahramanmaraş, Denizli gibi şehirlerde de göstermeliyiz. Buralardaki artış tüm Türkiye için risktir. Bu kentlerin sakinlerine sesleniyorum esas olan sizin maskenizi takmanız, sosyal mesafe kuralına uymanızdır. Salgının yönü yeni bulaşmalar önlenerek kesilebilir. Tedbirler üzerinde ısrarla durdukça haklı sorular geliyor. Tedbirlere uymayanlardan halkı kim koruyacak? Denetim mekanizmaları var. İçişleri Bakanlığı, sosyal alanlarda maske ve mesafe kuralına uyum için büyük çaba gösteriyor. Bu denetimler şehir içi ve şehirler arası yolcu taşıla araçlarından başlayarak kafe ve restoranlardan konaklama tesislerine, kahvehaneler, parklar, kafeler, güzellik merkezlerine, ticari taksilere kadar hayatın her alanını kapsıyor. Düğün nikah gibi törenler kuralına uygun yapılması için kontroller yapılıyor." '8 İLİN DE VAKA SAYILARINDA AZALMA VAR, MÜCADELEYE DEVAM EDECEĞİZ' Erzurum, Ağrı, Iğdır, Kars, Ardahan, Erzincan, Tunceli, Bingöl olmak üzere 8 ilde salgınla mücadele gelinen noktayı ve filyasyon ekiplerinin çalışmalarını değerlendirdiklerini ifade eden Koca, "Erzurum'da vaka poliklinik sayılarında bir ay öncesine göre yüzde 60 düşüş görüyoruz. Erzurum'da erişkin yoğun bakım yatak doluluk oranı yüzde 25, 42 solunum cihazı doluluk oranı ise yüzde 27. Erzurum bu anlamda Türkiye ortalamasının oldukça altında kalıyor. Ağrı'da bir haftada vaka sayılarında yüzde 75, Bingöl'de ise yarı yarıya düşüş mevcut. Ardahan'da son dönemde yarı yarıya oranla azalma yaşandı. Son iki günde az da olsa bir artış görüyoruz. Gerekli tedbirleri hızla hayata geçireceğiz. Eylülde sıkıntılı günler yaşayan Erzincan vaka düşüşünde memnuniyet duyduğumuz ilimiz. Vaka sayısı yüzde 65 oranında düştü. Iğdır'da vaka sayısında yarı yarıya düşüşten söz ediyoruz. Kars'ta yine vaka sayısında geçen aya göre yüzde 25 Tunceli'de yüzde 40 azalma görüyoruz. Bu anlamda bugün değerlendirme yaptığımız illerin tümünde vaka sayılarında azalma olduğunu rehavete kapılmadan mücadelenin devam etmesi gerektiğini söylemek istiyorum" şeklinde konuştu. 'ÖNÜMÜZDEKİ DÖNEMDEYÜZ YÜZE EĞİTİME HIZLA GEÇMEKTEN YANAYIZ' Basın toplantısında yüz yüze eğitimle ilgili bir soruya da cevap veren Bakan Koca, "Yüz yüze eğitimle ilgili açılan sınıflarımız oldu ve bu dönemde özellikle bu konuyla ilgili bilim kurulumuzdan bir ekip Milli Eğitim Bakanlığımızın ekibiyle birlikte uzun süre çalışmış oldu. Okullarda alınması gereken tedbirler, ayrıca şüpheli bulunan, semptomu olan, bulgusu olan veya numunesi olan, testi pozitif bulunma durumunda nasıl davranılması gerektiğiyle ilgili detaylı çalışma yapıldı. Bu anlamda yapılabileceklerin çok net anlatıldığını ve kayda alındığını ifade etmek istiyorum. Bu dönemde bu sınıflarla ilgili konularda hazırlık ve birinci sınıf için söylüyorum vaka sayılarında, pozitif bulduğumuz vaka sayısında bir artış olmadığını görüyoruz. Bu muhtemelen alınan tedbirlerin kontrollü davranılmış olmasının sonucudur. Diğer açılan sınıflarda da aradan 2-3 haftanın geçmesiyle birlikte bu pozitif vakaların görülüp görülmediğini veya ne oranda görüldüğünü diğer sınıflara göre artış mı yoksa azalma mı olduğunu önümüzdeki hafta değerlendirmiş olacağız. Bilim Kurulu da sonuçları değerlendirmiş olacak. Önümüzdeki dönemde yüz yüzü eğitime hızla geçmekten yanayız. Salgının seyrini görerek kademelendirmenin nasıl yapılması gerektiği, hangi sınıfların nasıl açılması gerektiğiyle ilgili Bilim Kurulu'nun değerlendirmesi olacak. Sanırım gelecek hafta bu konu Bilim Kurulu'nda gündeme gelecek" dedi. YERLİ AŞI VE AŞI ÇALIŞMALARI Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, aşı çalışmalarıyla ilgili olarak şunları söyledi: "Dünyada Faz- 3 aşamasına gelmiş 6 aşı var. Bu aşılardan 2 tanesi gönüllü insanımıza yapılmasına başlandı. Biri Pfeizer'in, öbürü Çin aşısı, bir de Rusya'da Faz- 3 aşamasına gelen aşı var. Bununla ilgili Faz- 3 aşısını Türkiye'de yapmak istediklerini, ama dosyada tam tamamlanmadığını gördüğümüz için, tamamlanırsa önümüzdeki haftalar başlanabileceğini ifade etmek istiyorum. Aşıların bölgesel ve insandan insana farklı etki gösterebileceği, bizim insanımızda aşının gösterdiği etkiyi görmek istediğimiz şartıyla izin verildi. En geç 1-1,5 ay içinde bu aşıların sonuçlarını bilebilmiş olacağız. Bu firmalarla yakın iş birliği içindeyiz. Koruyuculuğunu, bağışıklık durumunu görmüş ve tatmin olmuş olursak bu aşıları da temin ederek kullandırmayı düşünüyoruz. Bu yıl şu an Faz- 3 çalışması yapılan aşılardan eğer vatandaşımıza uygulananlardan bağışıklığı olumlu sonuçlanan olursa bu yıl içinde vatandaşımıza uygulama imkanımız olabilir. Muhtemelen aralık ayı olabilir. Öne çıkan başarılı olan çalışmaların önünü hızla açarak üretim safhasına getirmek istiyoruz. Bu aşılardan 4 tanesi mesafe almış durumda, 2 tanesi hayvan çalışması bitmiş durumda. Bir tanesinin de inaktif dediğimiz aşının da dolumu bitmiş oldu, yani üretimi ve dolumu da tamamlandı. Steril de çalışmaları uygulama öncesi steril olduğundan emin olmak gerekiyor. Dolayısıyla o safhadan geçmiş olması gerekiyor, 2 hafta gerekiyor. Bu arada gönüllülerin izolasyonu sağlanacak. Bu bittikten sonra gönüllülere uygulaması yapılmış, yani Faz 1 çalışması başlamış olacak." 'İLAVE YENİ BİR TEDBİR DÜŞÜNMÜYORUZ' Bakan Koca, sonbahar ve kış dönemine yönelik ilave tedbir alınıp alınmayacağı sorusuna, "Şu dönemde alınan tedbirlere ilave yeni bir tedbir düşünmüyoruz. Bu hiç olmayacağı anlamına gelmez. Şundan eminiz daha önce Gaziantep, Diyarbakır, Urfa, Mardin ve Batman'da 6 hafta önce ciddi yükselişler olmuştu. O dönemde aldığımız bu tedbirlerle biz sağlık kuruluşları, sağlık çalışanları olarak üzerimize düşeni yapma hassasiyetine devam ediyoruz. 1 milyon 100 sağlık ordumuz sahada, yaygın test, erken dönemde ücretsiz ilaç verme noktasında çaba içindeyiz. Böyle olunca zatürre oranlarımızın her geçen gün düştüğünü görüyoruz. İlaç uygulamalarının sonucu olarak karşımıza çıkıyor. Zatürre oranları yüzde 30'lardan 6'lara kadar indi. Vatandaşımız maske ve mesafe noktasında hassasiyet gösterirse bu anlamda ilave bir tedbir almak gerekmez" cevabını verdi.